میزان استاندارد PH آب آشامیدنی چقدر باید باشد؟

آب، مایع حیات‌بخش و ضروری برای تمام موجودات زنده است. اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که کیفیت آبی که می‌نوشیم، چقدر بر سلامت ما تأثیر می‌گذارد؟ یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت آب آشامیدنی، میزان pH آن است. pH نه تنها بر طعم آب، بلکه بر سلامت لوله‌کشی‌ها و حتی جذب مواد مغذی در بدن ما نیز تأثیرگذار است. در این مقاله به بررسی دقیق pH آب آشامیدنی، اهمیت آن و استانداردهای جهانی مربوط به آن می‌پردازیم.

pH چیست؟ درک یک مفهوم کلیدی

pH مقیاسی است که میزان اسیدی یا قلیایی بودن یک محلول آبی را نشان می‌دهد. این مقیاس از 0 تا 14 متغیر است:

✅pH 7: به عنوان خنثی در نظر گرفته می‌شود. آب خالص در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد دارای pH 7 است.

✅pH کمتر از 7: نشان‌دهنده اسیدی بودن محلول است. هرچه عدد pH کمتر باشد، میزان اسیدی بودن محلول بیشتر است.

✅pH بیشتر از 7: نشان‌دهنده قلیایی بودن (بازی بودن) محلول است. هرچه عدد pH بالاتر باشد، میزان قلیایی بودن محلول بیشتر است.

مقیاس pH لگاریتمی است، به این معنی که هر واحد تغییر در pH، نشان‌دهنده ۱۰ برابر تغییر در اسیدیته یا قلیاییت است. برای مثال، آبی با pH 6 ده برابر اسیدی‌تر از آبی با pH 7 است.

چرا pH آب آشامیدنی مهم است؟

اهمیت pH آب آشامیدنی به دلایل مختلفی است که فراتر از صرفاً سلامتی است:

✅۱. تأثیر بر سلامت انسان

اگرچه بدن انسان مکانیزم‌های قدرتمندی برای تنظیم pH خود دارد (مانند سیستم‌های بافری خون)، اما نوشیدن آب با pH بسیار پایین یا بسیار بالا در طولانی مدت می‌تواند تأثیراتی داشته باشد:

آب اسیدی (pH پایین):

🔹حل شدن فلزات سنگین: آب اسیدی می‌تواند فلزات سنگین مانند سرب، مس و روی را از لوله‌کشی‌ها و اتصالات آب حل کند. مصرف

این فلزات در طولانی مدت برای سلامتی مضر است و می‌تواند منجر به مسمومیت و مشکلات گوارشی شود.

🔹طعم نامطبوع: آب اسیدی معمولاً طعم فلزی یا ترش دارد که ممکن است ناخوشایند باشد.

🔹فرسایش دندان: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که آب بسیار اسیدی می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند.

آب قلیایی (pH بالا):

🔹طعم تلخ یا صابونی: آب بسیار قلیایی ممکن است طعمی تلخ یا صابونی داشته باشد.

🔹رسوب مواد معدنی: می‌تواند باعث رسوب مواد معدنی (مانند کربنات کلسیم) در لوله‌ها و لوازم خانگی شود که منجر به گرفتگی و کاهش کارایی آن‌ها می‌شود. این رسوبات در بدن نیز می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند، اگرچه این موضوع هنوز مورد بحث است.

✅۲. تأثیر بر لوله‌کشی و زیرساخت‌ها

آب با pH نامناسب می‌تواند به زیرساخت‌های تامین آب آسیب برساند. آب اسیدی خورنده است و می‌تواند باعث خوردگی لوله‌های فلزی شود که منجر به نشت و آلودگی آب می‌شود. آب قلیایی نیز می‌تواند باعث رسوب‌گذاری شود که جریان آب را کاهش داده و نیاز به نگهداری و تعمیرات مکرر را افزایش می‌دهد.

✅۳. تأثیر بر طعم و بوی آب

pH آب بر واکنش‌های شیمیایی مواد مختلف در آب تأثیر می‌گذارد و می‌تواند طعم و بوی آب را تغییر دهد. آبی با pH متعادل و نزدیک به خنثی معمولاً طعم مطلوب‌تری دارد.

میزان استاندارد pH آب آشامیدنی چقدر است؟

سازمان‌ها و نهادهای مختلفی در سراسر جهان استانداردهای مربوط به pH آب آشامیدنی را تعیین می‌کنند. به طور کلی، یک محدوده قابل قبول برای pH آب آشامیدنی وجود دارد:

🔺سازمان بهداشت جهانی (WHO): WHO محدوده pH توصیه شده برای آب آشامیدنی را 6.5 تا 8.5 اعلام کرده است. این محدوده بر اساس ملاحظات بهداشتی، طعم و کاهش خوردگی لوله‌ها تعیین شده است.

🔺آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA): EPA نیز محدوده pH ثانویه را 6.5 تا 8.5 در نظر می‌گیرد. (استانداردهای ثانویه برای کیفیت آب، استانداردهای غیرالزامی هستند که بر اساس ملاحظات زیبایی‌شناسی مانند طعم، بو و رنگ تعیین می‌شوند.)

🔺استانداردهای ملی (ایران): در ایران، استاندارد ملی آب آشامیدنی (استاندارد 1053) محدوده pH را 6.5 تا 8.5 تعیین کرده است. این محدوده، تضمین‌کننده سلامت آب و عدم ایجاد مشکلات در شبکه توزیع است.

📌نکات مهم:

در برخی موارد خاص، ممکن است pH آب خارج از این محدوده باشد، اما همچنان برای نوشیدن بی‌خطر تلقی شود، به خصوص اگر سایر پارامترهای کیفی آب در حد استاندارد باشند.
آب‌های قلیایی بسته‌بندی شده که pH بالای 8.5 دارند، به طور فزاینده‌ای محبوب شده‌اند. تولیدکنندگان این آب‌ها ادعا می‌کنند که فواید سلامتی ویژه‌ای دارند (مانند خنثی کردن اسید در بدن)، اما شواهد علمی قوی برای حمایت از این ادعاها هنوز کافی نیست و سازمان‌های بهداشتی بین‌المللی توصیه می‌کنند که pH آب در محدوده 6.5 تا 8.5 باشد.

چگونه pH آب را اندازه‌گیری کنیم؟

اندازه‌گیری pH آب آشامیدنی نسبتاً آسان است و می‌توان آن را به روش‌های مختلفی انجام داد:

🔺1. نوارهای تست pH: این نوارها ارزان و قابل دسترس هستند. کافی است نوار را در آب فرو ببرید و رنگ آن را با نمودار رنگی روی بسته‌بندی مقایسه کنید. دقت این نوارها برای مصارف خانگی کافی است.
🔺2. pH متر دیجیتال: این دستگاه‌ها دقت بالاتری دارند و برای اندازه‌گیری دقیق‌تر pH مناسب هستند.
🔺3. کیت‌های تست مایع: این کیت‌ها شامل محلول‌های معرف هستند که با اضافه شدن به نمونه آب، تغییر رنگ می‌دهند و با یک نمودار رنگی مقایسه می‌شوند.
🔺4. آزمایشگاه‌های معتبر: برای دقیق‌ترین و جامع‌ترین بررسی کیفیت آب، می‌توانید نمونه‌ای از آب خود را به آزمایشگاه‌های معتبر ارسال کنید.

تنظیم pH آب آشامیدنی

در صورتی که pH آب آشامیدنی شما خارج از محدوده استاندارد باشد، روش‌هایی برای تنظیم آن وجود دارد:

🔹برای افزایش pH (اگر آب اسیدی است):

• فیلترهای قلیایی‌کننده: برخی فیلترهای آب خانگی وجود دارند که مواد معدنی قلیایی مانند کلسیم کربنات یا منیزیم را به آب اضافه کرده و pH آن را افزایش می‌دهند.
• سیستم‌های تزریق سودا اش (سدیم کربنات): در مقیاس بزرگتر یا برای چاه‌های خصوصی، می‌توان از سیستم‌های تزریق مواد قلیایی برای تنظیم pH استفاده کرد.

🔹برای کاهش pH (اگر آب قلیایی است):

• فیلترهای اسیدی‌کننده: برخی فیلترها از موادی مانند سولفات آلومینیوم برای کاهش pH استفاده می‌کنند.
• سیستم‌های تزریق اسید: در مقیاس صنعتی، ممکن است از تزریق مقدار کمی اسید (مانند اسید استیک یا اسید سولفوریک) برای کاهش pH استفاده شود، اما این روش‌ها نیاز به دقت بالا و کنترل دقیق دارند.
• باید در نظر داشت شیوه تنظیم PH بسته به نوع مصرف متفاوت میباشد.

📌توجه: هر گونه تغییر در pH آب باید با دقت و با مشورت متخصصان انجام شود تا از بروز مشکلات دیگر جلوگیری شود.

آب آشامیدنی دماوند

در میان برندهای آب آشامیدنی موجود در بازار ایران، آب آشامیدنی دماوند یکی از شناخته شده‌ترین‌هاست. این شرکت، آب خود را از منابع زیر زمینی و طبیعی منطقه دماوند تأمین می‌کند و تلاش می‌کند تا محصولی با کیفیت و مطابق با استانداردهای ملی ارائه دهد.

آب آشامیدنی دماوند نیز مانند هر آب آشامیدنی بسته‌بندی شده دیگر، باید مطابق با استاندارد ملی ایران، دارای pH حدود 7.2 باشد. تولیدکنندگان معتبر آب‌های بسته‌بندی شده، به طور مداوم کیفیت آب خود را از نظر pH و سایر پارامترها کنترل می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که محصول نهایی برای مصرف ایمن و مطلوب است. 

انتخاب آب‌های بسته‌بندی شده از برندهای معتبر و دارای پروانه بهداشتی، به مصرف‌کنندگان این اطمینان را می‌دهد که آبی با pH مناسب و کیفیت استاندارد مصرف می‌کنند.

نتیجه‌گیری

pH آب آشامیدنی، یک شاخص حیاتی برای کیفیت و ایمنی آب مصرفی ماست. اطمینان از اینکه pH آب در محدوده استاندارد 6.5 تا 8.5 قرار دارد، نه تنها به سلامت بدن ما کمک می‌کند، بلکه از زیرساخت‌های آب‌رسانی نیز محافظت می‌نماید.

 آگاهی از این موضوع و انجام آزمایش‌های دوره‌ای، گام مهمی در جهت تضمین دسترسی به آبی سالم و با کیفیت برای همه است. پس، دفعه بعد که لیوان آب خود را پر می‌کنید، به این جنبه حیاتی از آن نیز فکر کنید!